İSTANBUL – Türkiye’de her yıl 6 milyon ton kağıt atık oluştuğunu belirten Geri Dönüştürülebilir Atık Malzemeler Sanayicileri Derneği (TÜDAM) Başkanı Vedat Kılıç, “Bunun yüzde 45’ini değerlendirebiliyoruz. Yüzde 55’inin piyasa değeri 1,5 milyar lira. Bu çok ciddi bir para. Biz bundan muafız ve yerel yönetimler aracılığıyla bu malzemeyi toplamak ve toprağa gömmek için 450 ila 500 milyon lira harcıyoruz. Bu şekilde bir çevre sorunu da ortaya çıkıyor.”
DÜNYA Gazetesi’ni ziyaret eden Kılıç, Avrupa Birliği (AB) ile çevre faslının 2004 yılında ilan edildiğini hatırlatarak, bu konuda birçok mevzuat hazırlandığına işaret etti. Mevzuatların genel amacının üretimden bertarafa kadar olan süreçte sorumlulukların paydaşlarını belirlemek olduğunu ifade eden Kılıç, derneklerinin de geri dönüşümde paydaşlardan biri olduğunu ve kendilerini en çok ilgilendiren konunun ambalaj atıkları olduğunu bildirdi.
Çevresel sorunlar
2012-2013 rakamlarına göre Türkiye’de 3 milyon 100 bin ton kağıt üretildiğini açıklayan Kılıç, 3 milyon ton kağıdın ise ithal edildiğine dikkat çekti. Türkiye’de yılda 6 milyon ton kağıdın kullanıldığını ve israf edildiğini belirten Kılıç şunları söyledi: “Bunun yüzde 45’ini değerlendirebiliyoruz. Yüzde 55’in piyasa değeri 1,5 milyar lira. Bu çok ciddi bir para. Biz bundan muafız ve yerel yönetimler aracılığıyla bu malzemeyi toplamak ve toprağa gömmek için 450 ila 500 milyon lira harcıyoruz. Bu şekilde bir çevre sorunu da ortaya çıkıyor” dedi. Avrupa’da atık toplama oranının yüksek olmasının en büyük nedeninin üretici sorumluluğu ilkesi olduğunu vurgulayan Kılıç, şişelenmiş su üreten firmanın piyasaya sürdükten sonra atıklarını toplamakla yükümlü olduğunu söyledi. Maliyetlerin tamamının bu firma tarafından karşılandığını söyleyen Kılıç, Avrupa’da atık toplama için ton başına 200 Euro destek sağlanırken, Türkiye’de bu rakamın 10’da 1’i oranında destek sağlandığını kaydetti.
Almanya imhayı sıfırlıyor
Sanayilerde oluşan atıkların tamamının profesyonel firmalar tarafından toplandığını belirten Kılıç şöyle devam etti: “Geri kalanı sokak toplayıcıları topluyor. Biz 25 bin dolar GSYH’ye ulaşana kadar bu sokak toplayıcıları bitmeyecek. Bunları mutlaka mevcut sistem içerisinde değerlendirmek lazım. Fiyatlara göre toplama yapıyorlar. Kağıt fiyatları ton başına 200 liraya ulaştığında sokak toplayıcıları kağıt toplamıyor. Çünkü bu onlara daha az yansıyor. Sokak toplayıcıları atık toplamaya olumlu katkıda bulunmaktadır. Türkiye’de binden fazla işletmeye atık yönetimi lisansı verilmiştir. Almanya atıkta düzenli depolamayı sıfırlıyor. Örneğin atıkların yüzde 20’si ambalaj. Bunları ayrıştırıyor. Belli bir oranda yanabilen ama geri dönüşümde kullanılamayan malzemeleri de ayırıyor. Diğer taraftan organik atıklar var. Ambalajları geri dönüşüm endüstrisinde değerlendiriyor, yanıcı maddelerden enerji elde ediyor ve gazlaştırma ile organik atıklardan yeniden enerji kazanıyor. Kalan deriler gübre olarak kullanılıyor. Baktığımızda atığın yüzde 95’ini geri dönüştürdüğünü görüyoruz. Hem çevresel etkisini azaltıyor hem de ekonomiye kazandırıyor. En basit kısmı olan ambalaj atıklarında tam verim alamıyoruz. Yani evde oluşan atığın sadece yüzde 10 ila 15’ini değerlendirebiliyoruz. Geri kalanı depolanıyor.”
Sürdürülebilirlik, ithalata harcanan para ile tasarlanabilirdi
TÜDAM Başkanı Vedat Kılıç, geri dönüşüm sektörü için tek çözümün atık ithal etmek olduğunu savunanlar bulunduğunu belirterek, kağıt ithal etmenin en kolay şey olduğunu söyledi. Avrupa’da atık toplama oranının çok yüksek olduğunu belirten Kılıç, “Avrupa zaten atıkları topluyor, bize satacak ama biz bunu yaparsak ülkede sürdürülebilirliği nasıl tasarlayacağız? 7 yılda 100 milyon dolar yurtdışına para vermişiz. Bu kaynağı kendi ülkemizde tahsilat verimliliğini arttırmak için kullansaydık ithalata ihtiyacımız olmazdı. Avrupa’da tahsilat oranı yüzde 80’dir. Durum böyleyken ithalat peşinde koşmak hem ülkeye hem de kendilerine zarar verir” dedi. Kılıç ayrıca 2015 yılında Türkiye’de kağıt geri dönüşüm kapasitesinin artacağını, şu an 2,5 milyon ton olan ihtiyacın önümüzdeki yıl devreye girecek 2 yeni yatırımla 3 milyon tonun üzerine çıkacağını belirtti.